ในอนาคตเราอาจได้เห็นคนที่เคยขยับมือไม่ได้ กลับมาทำสิ่งต่าง ๆ ได้อีกครั้งเพียงแค่ใช้ความคิดควบคุมหุ่นยนต์แทนมือ
ทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยคาร์เนกี เมลลอน สร้างความก้าวหน้าครั้งสำคัญในเทคโนโลยีเชื่อมต่อสมองกับคอมพิวเตอร์ (BCI) โดยพัฒนาระบบที่สามารถควบคุมการขยับนิ้วแต่ละนิ้วของแขนหุ่นยนต์ได้แบบเรียลไทม์ เพียงแค่ใช้ “ความคิด” ของมนุษย์ ผ่านการอ่านคลื่นสมอง โดยไม่ต้องผ่าตัดหรือฝังชิปใด ๆ เลย
เทคโนโลยี BCI คืออะไร ?
เทคโนโลยี BCI คือความหวังที่จะช่วยให้ผู้คนกว่าพันล้านคนทั่วโลกที่มีความบกพร่องทางร่างกายสามารถกลับมาใช้ชีวิตได้ใกล้เคียงปกติอีกครั้ง โดยเฉพาะการควบคุมอุปกรณ์ช่วยเหลือต่าง ๆ ด้วยสมองโดยตรง
ที่ผ่านมาเทคโนโลยี BCI แบบฝังชิปในสมอง (Invasive BCI) สามารถควบคุมแขนกลได้แม่นยำสูง แต่ก็มาพร้อมกับความเสี่ยงจากการผ่าตัดใหญ่และการบำรุงรักษาที่ซับซ้อน ทำให้การใช้งานถูกจำกัดอยู่แค่ในวงแคบ ๆ
ศาสตราจารย์ บิน เหอ (Bin He) และทีมวิจัยของเขาได้ทุ่มเทเวลากว่า 20 ปี เพื่อพัฒนา BCI ชนิดที่ไม่ต้องผ่าตัด (Noninvasive BCI) โดยใช้การตรวจจับคลื่นไฟฟ้าสมอง (EEG) ซึ่งเป็นวิธีที่ปลอดภัยและใช้งานได้ง่ายกว่ามาก ก่อนหน้านี้ทีมของเขาเคยสร้างความสำเร็จในการใช้ BCI ควบคุมโดรน, แขนกล, และมือกลให้เคลื่อนไหวอย่างต่อเนื่องมาแล้ว
ความท้าทายที่สำคัญที่สุดของ BCI แบบ EEG คือ “ความแม่นยำของตำแหน่งสัญญาณ” ที่ยังมีข้อจำกัด ทำให้การแปลความคิดที่ซับซ้อน เช่น การควบคุมการขยับนิ้วแต่ละนิ้ว เป็นสิ่งที่ยังไกลเกินเอื้อมมาโดยตลอด
แต่ล่าสุดในงานวิจัยที่ตีพิมพ์ลงในวารสารระดับโลกอย่าง Nature Communications ทีมของศาสตราจารย์ บิน เหอ ได้ทลายข้อจำกัดนี้ลงได้สำเร็จ พวกเขาได้แสดงให้เห็นถึงระบบควบคุมหุ่นยนต์แบบเรียลไทม์ที่สามารถ:
- แปลความตั้งใจในการขยับนิ้วแต่ละนิ้วได้จากคลื่นสมอง EEG
- สั่งการให้นิ้วของมือหุ่นยนต์ขยับตามความคิดของผู้ใช้ได้ทันที
ในการทดลอง อาสาสมัครสามารถควบคุมมือหุ่นยนต์ให้ขยับ 2–3 นิ้วตามที่คิดไว้ได้สำเร็จ
แค่ช่วยให้คนกลับมาใช้มือได้ดีขึ้นนิดเดียว ก็เปลี่ยนคุณภาพชีวิตของเขาไปได้มหาศาลแล้ว — ศาสตราจารย์ Bin He
กุญแจสำคัญที่ทำให้ความสำเร็จครั้งนี้เกิดขึ้นได้คือการใช้ AI ขั้นสูง (Deep Learning) แบบใหม่ในการวิเคราะห์และแปลสัญญาณสมอง พร้อมทั้งพัฒนาเทคนิคที่ช่วยให้ระบบสามารถปรับตัวตามสัญญาณที่ซับซ้อนได้อย่างต่อเนื่องและแม่นยำ ทำให้ระบบสามารถแยกแยะได้ว่าผู้ใช้กำลัง “คิด” ที่จะขยับนิ้วไหน
ความสำเร็จนี้ไม่ใช่แค่การขยับนิ้วหุ่นยนต์ แต่ยังเป็นจุดเริ่มต้นของการใช้งานที่ซับซ้อนยิ่งขึ้น เช่น การพิมพ์ข้อความจากความคิดโดยตรง หรือการหยิบจับวัตถุที่ต้องการความแม่นยำสูง นอกจากนี้ ทีมวิจัยยังตั้งเป้าขยายการใช้งานให้ครอบคลุมด้านคลินิก กายภาพบำบัด และชีวิตประจำวันในอนาคต
งานวิจัยนี้แสดงให้เห็นถึงศักยภาพการเปลี่ยนแปลงของ BCI แบบไม่ต้องฝังชิปที่อาจนำไปใช้ในวงกว้างมากกว่าที่เคยเป็นมา — ศาสตราจารย์ Bin He
สรุป
การควบคุมหุ่นยนต์ด้วยความคิดแบบไม่ต้องฝังอุปกรณ์อาจกลายเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้ผู้พิการกลับมาใช้ชีวิตอย่างมั่นใจอีกครั้งและในอนาคต..ใครจะรู้ว่าเราอาจพิมพ์งาน หรือเล่นเปียโน ด้วยแค่ “การคิด” ก็เป็นได้
อ้างอิง: cmu
เทคโนโลยี BCI ที่ใช้คลื่นไฟฟ้าสมอง (EEG) สั่งการนิ้วมือหุ่นยนต์ได้แบบเรียลไทม์ ช่วยให้ผู้พิการกลับมามีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นโดยไม่ต้องผ่าตัดฝังชิป News Techsauce